دوره 12 (1400)
دوره 11 (1399)
دوره 10 (1398)
دوره 9 (1397)
دوره 8 (1396)
دوره 7 (1395)
دوره 6 (1394)
دوره 5 (1393)
دوره 4 (1392)
دوره 3 (1391)
دوره 2 (1390)
دوره 1 (1389)

 

به نام خدا

الهیات به مجموعه دانش‌های نظام‌مندی اطلاق می‌شود که به مطالعات توصیفی، تحلیلی و انتقادیِ مفاهیم مربوط به خداوند و انگاره‌های دینی می‌پردازد. اهداف پژوهش در گستره‌های الهیاتی عبارتند از: شناخت درست‌ از سنّت‌های دینی، توجیه و دفاع از گزاره‌های دینی، آموزش و تبلیغ آموزه‌های دینی، مقایسه‌ ادیان و مذاهب گوناگون، اصلاح و ارتقای دینداری، پیشینه‌شناسی و شناخت منابعِ دینی، روش‌شناسی و تحلیل روش‌ها و رهیافت‌های دین‌پژوهی، بازنگری در جهان‌بینی‌ها، نقد مکاتبِ مادی‌گرا و خداناباور، رصد و رفعِ نیازهای دینی در عصر حاضر، تقویت بنیان‌های دینیِ جامعه، پاسخ به پرسش‌های جدید و بررسیِ مناسبات دین و علم در دوره‌ کنونی.

شهر اصفهان، پایتخت فرهنگ و تمدنِ ایران اسلامی است که از دیرباز مهدِ علم و حکمت و دین‌آموزی و میزبان علماء و اندیشمندان بسیاری بوده است. دانشگاه اصفهان با اتکاء به این پیشینه و پشتوانه‌ تاریخی، تمدنی و فرهنگی، اقدام به انتشار مجله «الهیات تطبیقی» کرده تا زمینه‌ای برای گفتگو و تعاملِ دین‌پژوهان داخلی و خارجی در قالب پژوهش‌های اصیل و نوآورانه با رویکرد تطبیقی و در راستای اهداف فوق فراهم آید.


تمامی مقالات ارسالی به این نشریه قبل از ورود به فرآیند داوری از طریق نرم افزار مشابهت یابی سمیم نور بررسی خواهند شد.

دستیابی به محتوای مقالات در نشریه الهیات تطبیقی برای محققان و پژوهشگران به‌صورت آزاد و رایگان  است. (OPEN ACCESS)    

این نشریه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution 4.0 است.                       



 

مقاله پژوهشی
جایگاه بدن در امر ادراک از منظر ابن‌سینا و موریس مرلوپونتی
جایگاه بدن در امر ادراک از منظر ابن‌سینا و موریس مرلوپونتی

راضیه شفیعی؛ سحر کاوندی

دوره 13، شماره 28 ، دی 1401، صفحه 1-22

https://doi.org/10.22108/coth.2022.131115.1655

چکیده
  در تاریخ اندیشۀ فلسفی، بحث از علم و ادراک همواره بر محور نفس بوده و بدن به‌منزلۀ امری ثانوی دائماً در حاشیه قرار گرفته است. فیلسوفان اسلامی به‌ویژه مشائیان، علم و ادراک را فعل نفس و نه بدن می‌دانند. در ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
بررسی و نقد فطرت‌شناسی پویشی و ارتباط آن با دین، با تأکید بر آرای آیت‌الله جوادی آملی
بررسی و نقد فطرت‌شناسی پویشی و ارتباط آن با دین، با تأکید بر آرای آیت‌الله جوادی آملی

مهدی دانائی فرد؛ حسین حجت‌خواه

دوره 13، شماره 28 ، دی 1401، صفحه 23-42

https://doi.org/10.22108/coth.2023.134648.1738

چکیده
  الهیات پویشی به‌عنوان تفکر دینی و فلسفیِ متأثر از علوم طبیعی، برداشتی طبیعت‌گرایانه از «فطرت» دارد. مطابق این دیدگاه، سرشت انسان در بستر تکامل، رشد و نمو می‌یابد و براساس موقعیت هر شخص در جامعه ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
بررسی رویکرد الهیاتی لیندا زگزبسکی در باب قدیسان اخلاقی
بررسی رویکرد الهیاتی لیندا زگزبسکی در باب قدیسان اخلاقی

سیدعلی اصغر هاشم ‌زاده

دوره 13، شماره 28 ، دی 1401، صفحه 43-62

https://doi.org/10.22108/coth.2023.135534.1767

چکیده
  لیندا زگزبسکی، ازجمله فیلسوفانی است که با بسط نظریة انگیزش الهی خود در زمینة عواطف و انگیزه‌های قدیسان، کوشید خلأ مهم تبیین‌های پیش از خود دربارۀ حیات قدیسانه را پر کند و نشان دهد چرا توجه به قدیسان ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
گونه‌شناسی دین‌ورزی از دیدگاه سیدحیدر آملی و عبدالکریم سروش
گونه‌شناسی دین‌ورزی از دیدگاه سیدحیدر آملی و عبدالکریم سروش

عطیه زندیه؛ معصومه عامری

دوره 13، شماره 28 ، دی 1401، صفحه 63-80

https://doi.org/10.22108/coth.2023.135044.1749

چکیده
  گونه‌شناسی دین‌ورزی یکی از مباحثی است که الهی‌دانان به آن توجه داشته‌اند. سید‌حیدر آملی و عبدالکریم سروش ازجمله اندیشمندانی هستند که به این امر همت گماشته‌اند. هدف ما در این مقاله، مقایسه و تطبیق ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
ارزیابی برهان واقعیت علامه طباطبایی از منظر اصل سادگی سویینبرن
ارزیابی برهان واقعیت علامه طباطبایی از منظر اصل سادگی سویینبرن

سعید بشاش؛ حسن فتح زاده

دوره 13، شماره 28 ، دی 1401، صفحه 81-94

https://doi.org/10.22108/coth.2023.123409.1414

چکیده
  برای اثبات وجود مبدایی برای عالم، استدلال‌های گوناگونی صورت گرفته است. برهان صدیقین گونه‌ای استدلال است که در آن، با تأمل در حقیقت وجود، مبدأ وجود استنتاج می‌شود. استدلال علامه طباطبایی به سبک برهان ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
تحلیل مفهوم توکل از نگاه صدرالمتألهین و نسبت آن با مفهوم روان‌شناختی اعتمادبه‌نفس
تحلیل مفهوم توکل از نگاه صدرالمتألهین و نسبت آن با مفهوم روان‌شناختی اعتمادبه‌نفس

محمد جواد پاشایی؛ مسعود نورعلیزاده میانجی

دوره 13، شماره 28 ، دی 1401، صفحه 99-116

https://doi.org/10.22108/coth.2023.135584.1768

چکیده
  با اهمیت آموزه توحید در اندیشه اسلامی، ارجمندی توکل نیز در امتداد آن مطرح می‌شود. از بین حکمای اسلامی، صدرالمتألهین در نگاهی هماهنگ با وحی، سرشت و درجات توکل را به دقت مطالعه کرده است. با توجه به اینکه ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
معرفت شناسی سعدیا گائون
معرفت شناسی سعدیا گائون

قربان علمی؛ محسن رحمانی نژاد

دوره 13، شماره 28 ، دی 1401، صفحه 117-136

https://doi.org/10.22108/coth.2023.130365.1634

چکیده
  الامانات و الاعتقادات و تفسیر سفر یصیرا دو اثر فلسفی سعدیا گائون، به‌عنوان تبیین‌هایی از دو ساختار متفاوت معرفت‌شناسی مطرح می‌شوند. سعدیا گائون متکلمی نوفیثاغورثی است که به تشریح دو صورت شناخت می‌پردازد. ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
کلیات از دیدگاه شهاب‌الدین سهروردی و دونس اسکوتوس
کلیات از دیدگاه شهاب‌الدین سهروردی و دونس اسکوتوس

علی‌اصغر شربتی؛ سعید رحیمیان

دوره 13، شماره 28 ، دی 1401، صفحه 137-154

https://doi.org/10.22108/coth.2023.128561.1585

چکیده
  تبیین فلسفیِ کلیات مطالعۀ آنها در نسبت با عالم و ذهن است و از دو پرسش می‌گذرد: کلیات چیستند و چگونه ساخته می‌شوند. پژوهشِ حاضر به این دو پرسش در آرای سهروردی و اسکوتوس می‌پردازد. با به‌کارگیریِ ادبیاتی ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
گونه‌شناسی ویژگی محوری خدا در کتب مقدس ادیان ابراهیمی
گونه‌شناسی ویژگی محوری خدا در کتب مقدس ادیان ابراهیمی

علی رضا فرهنگ قهفرخی؛ احمدرضا مفتاح؛ سعید بینای مطلق

دوره 13، شماره 28 ، دی 1401، صفحه 154-172

https://doi.org/10.22108/coth.2023.112253.1188

چکیده
  در کتب مقدس ادیان ابراهیمی، یعنی عهدین و قرآن، ویژگی‌هایی محوری به خدا نسبت داده شده است. این ویژگی‌ها خدا را برای مخاطب قابل شناسایی می‌کند و تصویری از او در ذهن پدید می‌آورد. هر یک از این کتب مقدس، ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
مقایسۀ تحلیلی آرای هستی‌شناختی ابن‌عربی و عزیز نسفی
مقایسۀ تحلیلی آرای هستی‌شناختی ابن‌عربی و عزیز نسفی

ابراهیم رضایی

دوره 13، شماره 28 ، دی 1401، صفحه 173-190

https://doi.org/10.22108/coth.2023.133353.1705

چکیده
  وحدت وجود، چینش مراتب هستی و انسان کامل از عمده‌ترین مباحث مطرح در عرفان بوده‌اند که همواره متفکران و صاحبان اندیشه در سنت عرفان اسلامی به آن توجه داشته‌اند. این نوشتار در پی آن است با بهره‌گیری از ...  بیشتر
مراحل آغازین آفرینش عالم از منظر تورات و بررسی آن در تطبیق با قرآن
مراحل آغازین آفرینش عالم از منظر تورات و بررسی آن در تطبیق با قرآن

سید مهران موسوی؛ محمود کریمی

دوره 8، شماره 17 ، شهریور 1396، ، صفحه 45-62

https://doi.org/10.22108/coth.2017.21670

چکیده
  در مقالۀ حاضر، با بررسی تطبیقی «چگونگی مراحل آغازین آفرینش عالم هستی» در قرآن کریم و تورات که با نام مشترک «آسمان‌ها و زمین» یاد شده، وجوه شباهت‌ها و البته تفاوت‌های در ساختار و محتوای دو ...  بیشتر
منجی موعود در ادیان‌ بزرگ قبل‌ از اسلام‌
منجی موعود در ادیان‌ بزرگ قبل‌ از اسلام‌

مهین عرب

دوره 5، شماره 11 ، فروردین 1393، ، صفحه 149-168

چکیده
  از روزگار کهن، اعتقاد به‌ ظهور مصلح‌، اصلی‌ اساسی‌ بوده‌ است‌. بسیاری‌ از پیامبران‌ پیشین، آمدن‌ دیگری‌ را وعده‌ می‌داده‌اند. همچنین در سرتاسر بشارتها و اشارتهای‌ پیشینیان‌، همواره‌ سخنانی‌ ...  بیشتر
بررسی و تحلیل تطبیقی مرگ و رابطه آن با معنای زندگی از دیدگاه مولوی و هایدگر
بررسی و تحلیل تطبیقی مرگ و رابطه آن با معنای زندگی از دیدگاه مولوی و هایدگر

فریبا اکبرزاده؛ مهدی دهباشی؛ جعفر شانظری

دوره 5، شماره 11 ، فروردین 1393، ، صفحه 1-20

چکیده
  مرگ از دیدگاه مولوی، به معنی «قطع و پایان زندگی» نیست، بلکه «تولّد» و «آغاز زندگی جاودانه‌» دیگری است. در اندیشه مولوی، «مواجهه‌ مرگ با انسان»، «متناسب با شیوه‌ زندگی» و ...  بیشتر
معناشناسی واژه «اسلام» در قرآن، با تاکید بر بررسی رابطه آن با پلورالیزم دینی
معناشناسی واژه «اسلام» در قرآن، با تاکید بر بررسی رابطه آن با پلورالیزم دینی

محمد جواد نجفی؛ جواد محمدی

دوره 3، شماره 8 ، مهر 1391، ، صفحه 97-116

چکیده
  این پژوهش بر آن است تا در خلال معناشناسی لغوی و قرآنی واژه «اسلام» رابطه آن را با بحث «پلورالیزم دینی» مورد کنکاش قرار دهد. «اسلام» در لغت از «سلم» گرفته شده و به معنای انقیاد و اظهار ...  بیشتر
بررسی تطبیقی آفرینش انسان در اساطیر و ادیان ایران و میانرودان
بررسی تطبیقی آفرینش انسان در اساطیر و ادیان ایران و میانرودان

حمید کاویانی پویا

دوره 8، شماره 17 ، شهریور 1396، ، صفحه 139-156

https://doi.org/10.22108/coth.2017.80109

چکیده
  در بین اساطیر ملل مختلف جهان، پیدایش انسان و چگونگی آن تنوّع زیادی دارد؛ با این همه، عناصر مشترکِ فراوانی نیز در آنها  یافت می‌شوند. در این پژوهش سعی شده است با مطالعۀ متون و اسناد کتابخانه‌ای و چینش ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
مفهوم خرد مینوی در حکمت ایران باستان (با نظر به دادستان مینوی خرد)
مفهوم خرد مینوی در حکمت ایران باستان (با نظر به دادستان مینوی خرد)

اسماعیل رادپور؛ سیده مریم اصفهانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 09 اردیبهشت 1402

https://doi.org/10.22108/coth.2023.134709.1740

چکیده
  مفهوم «خرد» در متون پهلوی دارای مراتب و درجات مختلفی است، چنان که گاه سخن از خردی به میان می‌آید که اکتسابی است و نسبت به مرتبۀ فردی تعالی ندارد و گاه خردِ فطری و ذاتی در نظر است که حقایق را شهوداً ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
«حرکت از چندخدایی فرهنگ جاهلی بسوی تک‌خدایی فرهنگ قرآنی» (بررسی تاریخی، زبانی و دین شناختی)
«حرکت از چندخدایی فرهنگ جاهلی بسوی تک‌خدایی فرهنگ قرآنی» (بررسی تاریخی، زبانی و دین شناختی)

مهدی مطیع؛ محسن صمدانیان؛ حسین مهدوی منش

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 11 اردیبهشت 1402

https://doi.org/10.22108/coth.2023.121778.1388

چکیده
  یکی از مسائل انسان ها در هر جامعه ای اعم از خرد و کلان، رشد و پویایی تحول آفرین در مسیر تعالی و پیشرفت بوده و می باشد. از این رو مطالعه و تحلیل واقعی حرکت جوامع و فرهنگ ها به همراه ریشه ها، علل و مراحل نوگرایی ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
مولفه های اساسی مسأله "وحدت وجود" در هستی شناسی و "وحدت شهود" در معرفت شناسی از منظر خواجه عبدالله انصاری و غیاث الدین منصور دشتکی شیرازی
مولفه های اساسی مسأله "وحدت وجود" در هستی شناسی و "وحدت شهود" در معرفت شناسی از منظر خواجه عبدالله انصاری و غیاث الدین منصور دشتکی شیرازی

مهری مهرابی فودانی؛ سید حسین واعظی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 24 اردیبهشت 1402

https://doi.org/10.22108/coth.2023.133837.1714

چکیده
  هدف از مقاله حاضر جستجو پیرامون مسئله وحدت در وجود و شهود در روش سلوکی خواجه عبدالله انصاری و در آثار فلسفی- عرفانی غیاث‌الدین دشتکی و مقایسه این دو دیدگاه است.این موضوع به صراحت درآثارخواجه قابل دستیابی ...  بیشتر

ابر واژگان