واکاوی جریان معاصر ضد تقریب فریقین در درون اهل سنت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

2 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

اندیشمندان مسلمان شیعه و سنی، باوجود اختلا‌های نگرشی، در راستای اتحاد امت اسلامی، همواره اقدامات تقریب‌گرایانه را در اولویت هدف‌های خویش گنجانده‌اند؛ این اتحاد بر مبنای آیات قرآنی، روایات معصومین و سیرۀ عقلا استوار است؛ اما گروهی در هر دو فرقه به دلیل‌های مختلف از پیوستن به جریان تقریب درونی امت اسلامی ابا ورزیده و با آن مخالفت کرده‌اند. در این مقاله جریان معاصر ضدّ تقریب در درون اهل سنت، مطرح شده است و با استقراء در کتاب‌های آنان، علت‌های هم‌نوانبودن آنان با جریان تقریب، استخراج و با توجه به نوع و شدت مخالفتشان، در سه دستة معارضان، مخالفان و مرتدان تقریب تحلیل شده‌اند. همچنین دیدگاههایشان نقد شد تا معلوم شود دلایل آنان برای مخالفت با جریان تقریب امت اسلامی، ناموجه و بیشتر ناشی از رویکرد و تحلیل اشتباه آنان نسبت به موضوع تقریب است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Analysis of the Current Anti-Approximation Movement within Sunni

نویسندگان [English]

  • Mahmood Akbari 1
  • Reza Shokrani 2
1 Ph. D. Student of Quran and Hadith Sciences, University of Isfahan, Isfahan, Iran
2 Associate Professor, Department of Quran and Hadith Sciences, University of Isfahan, Isfahan, Iran
چکیده [English]

The Holy Quran emphasizes the Islamic Ummah approximation. But a group among Shi'a and Sunni for various reasons disagreed with it. This article is about an anti-approximation group within Sunni. After dividing them into different groups, it explains and criticizes the causes of their opposition according to the induction in their original books. The output of the paper is that their opposition to the Islamic approximation process is unjustified and often stems from their mistaken approach and analysis of the subject of approximation.
The word “تقریب” approximation derived from the root “ق ر ب”, means closeness and connectivity, technically is a serious effort to strengthen the relations between the followers of the two main religions of Islam by understanding the differences between them and eliminating the negative consequences of these differences. In other words, approximation means the approaching and closing of the followers of the Islamic faiths in order to become acquainted with each other through the realization of empathy and religious brotherhood on the basis of common Islamic principles, or to cooperate in promoting and preserving religious unity and disregarding each other in cases of conflict. In fact, the outcome of approximation is the movement towards the unity of Islamic Ummah. So clearly, the movement of approximation does not take into account the elimination of particular religious groups and their integration into one another.
By the anti-approximation process we mean a collection of anti-proximate groups and people within the Sunni community, who explicitly or implicitly denied unity with Shi'a, believe it is impossible and opposed it. According to the type and severity of their opposition, they are divided into three categories:
Individuals and groups that express their explicit reject to the issue of the approximation of Islamic nation and, so severely tend to denigrate the approximation, even through the names of their written books and sources, they are called the opponents. The adversaries are those whose general views towards the Shi'a is such that they do not express their only explicit opposition to the approximation, though they have not explicitly and directly opposed the approximation. Since the anti-approximation movement also consists of people, which initially coincided with the current approximation, but later expressed their opposition to it via returning from their own ideas, we named them the quitters.
The reasons for the opposition to the anti-approximation movement are centered around four axes: 1. The irreducibility of the Shiite religion due to the belief in the permissibility of murdering of the opposition and not expressing it based on the belief of Taqiyah; 2- The existence of basic and  inherent differences between Shi'a and Sunni, such as belief in distortion The Qur'an, and the curses of some of the Prophet Companions and respectable ones of Sunnis; 3 - lack of proper response and the contradictory of shi ia behaviors to approximation for the Shi'ism of Sunnis; and 4- the political and religious interferences in Sunni areas.
The movement has always considered historical differences as a factor in the impossibility of exposing any kind of approximation. This process, which does not have a thorough analysis of the approximation of religions and its requirements, has itself become a problem for the Islamic world by denying and rejecting any interaction with Shi'ism. The current trend calls for approximation to mean the intellectual and cultural unification of all muslims according to its beliefs, and because of the impossibility of such an act, it has not supported the approximation of the Islamic Ummah and imposed irreparable costs on Islamic societies.
Focusing on differences and lack of attention to commonalities, and in this way, believing in root divisions and discrepancies and misleading Shiites, extreme pessimism in attributing any anti-approximation measures to the Shia, unilateralism and narrative in expressing Shi'a beliefs such as disagreeing Shiites with Islam And being in line with the enemies, are among the mechanisms of justifying their opposition to the issue of approximation, which, in accordance with their prejudiced subjectivity, impose on the minds of the audience and on the world of Shi'ism. The tactical and cross-sectional look in terms of group interests and the neglect of their own anti-approximation measures, with a negative focus on Shiite beliefs, and the justification of the same issues in internal beliefs, are some main criticisms of their views. Therefore, none of the reasons in opposing the approximation of the Islamic Ummah, based on the Qur'anic verses, the traditions and the rationality of the wisdoms, is not justified.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic nation
  • unity
  • approximation
  • Sunni
  • anti-approximation movement
منابع
1- قرآن کریم.
2- ابن‌اثیر، عزالدین، (1374)، تاریخ کامل، برگردان محمدحسین روحانی، تهران، انتشارات اساطیر.
3- ابن‌فارس، (1423)، احمد، معجم مقاییس اللغه، تحقیق عبدالسلام محمد هارون، اتحاد الکتاب العرب، بی‌جا.
4- ابن‌قدامه، احمد، (بی‌تا)، المغنی و الشرح الکبیر، بیروت، دار الکتب الاسلامیه.
5- ابن‌ماجه، محمد، (1418ق)، سنن ابن‌ماجه، تحقیق بشار عواد، لبنان، دارالجیل.
6- ابوالحسینی، رحیم، (1384)، «پیشگامان تقریب آیت الله بروجردی آیت اخلاص»، اندیشۀ تقریب، شماره 5، صص 118-99.
7- احمد، امین، (1427ق)، الدعوه الی التقارب مع الشیعه، سودان، بی‌نا.
8- الهی ظهیر، احسان، (بی‌تا)، الشیعه و القرآن، لاهور، اداره ترجمان السنه.
9- بحرانی، یوسف، (1377)، الشهاب الثاقب فی بیان معنی الناصب، تحقیق سیدمهدی رجایی، قم، محقق.
10- بحرانی، یوسف، (بی‌تا)، الانوار الحیریه و الاقمار البدریه الاحمدیه، بی‌جا، بی‌نا.
11- بخاری، محمد بن اسماعیل، (1410ق)، صحیح البخاری، مصر، وزاره الاوقاف، لجنه احیاء کتب السنه، چاپ دوم.
12- برومند اعلم، عباس، (1395)، فرهنگ تقریب، تهران، انتشارات دانشگاه مذاهب اسلامی.
13- بشارتی‌راد، حسن، (1392)، «جریان شناسی تقریب مذاهب اسلامی بخش نخست»، پژوهش‌های منطقه‌ای، شماره 1، صص 40-13.
14- بشارتی‌راد، حسن، (1393)، «جریان شناسی تقریب مذاهب اسلامی بخش دوم»، پژوهش‌های منطقه‌ای، شماره 11، صص 42-15.
15- بهادری، خدارحم، (1385)، «متن کامل مناطره تلویزیونی دکتر یوسف قرضاوی و آیت‌الله هاشمی رفسنجانی»، ندای اسلام، شماره 28، صص 62-53.
16- تسخیری، محمدعلی، (1391)، رسالت ما تقریب در اندیشه وحدت در عمل، تهران، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی.
17- جارالله، موسی، (1369ق)، الوشیعه فی نقد عقائد الشیعه، بی‌جا، مطبعه الکیلانی.
18- جرجیسی، خالد، (1430ق)، فتاوی علماء البلد الحرام، ریاض، مکتبه الملک فهد.
19- جوادی آملی، عبدالله، (1389)، تسنیم تفسیر قرآن کریم، تحقیق حیدرعلی ایوبی، و دیگران، قم، نشر اسرا، چاپ چهارم.
20- جوادی آملی، عبدالله، (1388)، اسلام و روابط بین‌الملل، تحقیق سعید بندعلی، قم، نشر اسراء.
21- جوهری، اسماعیل، (1399ق)، تاج اللغه و صحاح العربیه، تحقیق احمد عبدالغفور عطار، دارالعلم للملایین، بیروت.
22- جیزاوی، اشرف، (بی‌تا)، عقائد الشیعه الاثنی عشریه الرافضه، بی‌جا، دارالیقین.
23- جیهان، ابراهیم، (1408ق)، تبدید الظلام و تنبیه النیام، بی‌جا، رئاسه اداره البحوث العلمیه والافتاء والدعوه والارشاد.
24- حسینی، ابومحمد، (1413ق)، اوجز الخطاب فی بیان موقف الشیعه من الاصحاب، بی‌جا، بی‌نا.
25- خراشی، سلیمان، (1428ق)، اسئله قادت شباب الشیعه الی الحق، الطبعه الرابعه، بی‌جا، بی‌نا.
26- خطیب، محب‌الدین، (1433ق)، الخطوط العریضه، بی‌جا، دارالمنتقی.
27- خمینی، روح الله، (1404ق)، تحریرالوسیله، قم، مؤسسۀ نشر اسلامی، چاپ دوم.
28- دشتی، محمد، (1382)، ترجمۀ نهج‌البلاغه، چاپ ششم، قم، مؤسسۀ فرهنگی تحقیقاتی امیرالمومنین.
29- دیاری بیدگلی، محمدتقی، (1387)، درآمدی بر تاریخ علوم قرآنی، قم، انتشارات دانشگاه قم، چاپ دوم.
30- راغب، حسین، (1416ق)، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق صفوان عنان داودی، دارالعلم و الدارالشامیه.
31- رضا، رشید، (1366ق)، السنه و الشیعه او الوهابیه و الرافضه، الطبعه الثانیه، قاهره، دارالمنار.
32- رقب، صالح، (1424ق)، الوشیعه فی کشف شنائع عقائد الشیعه، الطبعه الاولی، بی‌جا، بی‌نا.
33- سباعی، مصطفی، (بی‌تا)، السنه و مکانتها فی التشریع الاسلامی، بی‌جا، دارالوراق.
34- سعید، امیر، (1430ق)، خریطه الشیعه فی العالم، مصر، مرکز الرساله للدراسات و البحوث الاسلامیه.
35- سلفی، عبدالله، (1417ق)، من عقائد الشیعه، بی‌جا، بی‌نا.
36- سواح، محمد، (1431ق)، موقف الازهر الشریف من الشیعه الاثنی عشریه، قاهره، دارالیسر.
37- شحاته، صقر، (2011م)، الازهر و الشیعه الوجه الآخر شقاق و لا وفاق، مصر، اصدارالسلفیه.
38- شفیعی‌نیا، احمد، (1396)، «معن شناسی واژۀ تقریب»، اندیشۀ تقریب، شماره 34، صص 26-13.
39- شمرانی، زهره، (1433ق)، التشیع الفارسی وموقفه من المخالفین، بی‌جا، بی‌نا.
40- صینی، سعید، (1431ق)، حقیقه الخلاف بین جمهور علماء المسلمین وعلماء الشیعه، بی‌جا، الندوه العالمیه للشباب الاسلامی.
41- طباطبایی، محمدحسین، (1367)، تفسیرالمیزان، ترجمۀ سید محمدباقر موسوی تهران، نشر بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی، چاپ پنجم.
42- طبرسی، فضل بن حسن، (1372)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، انتشارات ناصرخسرو، چاپ سوم.
43- طبری، ابن‌جریر، (1420ق)، جامع البیان فی تاویل القرآن، تحقیق احمد محمد شاکر، ریاض، مؤسسۀ الرساله.
44- عباس حسن، حسن، (1389)، ساختار منطقی اندیشۀ سیاسی اسلام، ترجمۀ مصطفی فضائلی، قم، مؤسسۀ بوستان کتاب، چاپ سوم.
45- عفّانی، حسین، (1431ق)، الخمینی العرب حسن نصرالله، بی‌جا، دارالعفانی، چاپ سوم.
46- غنوشی، راشد، (1381)، آزادی‌های عمومی در حکومت اسلامی، ترجمۀ حسین صابری، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
47- فتحی شقاقی، عزالدین، (1386)، شیعه و سنی غوغای ساختگی، ترجمه و مقدمه سید هادی خسروشاهی، تهران، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی.
48- قرضاوی، یوسف، (1379)، دورنمای جامعه اسلامی، ترجمۀ عبدالعزیز سلیمی، تهران، نشر احسان.
49- قفازی، ناصر، (1413ق)، مسئله التقریب بین الشیعه و السنه، ریاض، دارالطیبه.
50- کرکی، علی بن عبد العال، (بی‌تا)، نفحات اللاهوت فی لعن الجبت و الطاغوت، تهران، نینوا الحدیثه.
51- مال‌الله، محمد، (1423ق)، مجموع مؤلفات الشیخ محمد مال‌الله فی الرد علی الشیعه الامامیه، ریاض، دارالمنتقی.
52- محقق حلّی، جعفر، (1389)، شرایع الاسلام، تهران، منشورات اعلمی.
53- معرفت، محمد هادی، (1388)، علوم قرآنی، چاپ دهم، قم، انتشارات تمهید.
54- موصلی، عبدالله، (بی‌تا)، حقیقه الشیعه حتی لا ننخدع، اسکندریه، دارالایمان، چاپ دوم.
55- مهاجر، محمد، (1430ق)، المخطط العالمی لنشر التشیع، بی‌جا، دارالجبهه.
56- نجمی، احمد، (1419ق)، الفتاوی الجلیه عن المناهج الدعویه، بی‌جا، دارالمنهاج.
57- پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی سیدعلی خامنه‌ای.
http،//farsi.khamenei.ir/»