نگرش دینی و تأثیر آن بر اندیشه‌های سیاسی سنت آگوستین و امام خمینی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق و علوم سیاسی دانشگاه یزد، یزد، ایران

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه یزد، یزد، ایران

چکیده

اهمیت امام خمینی(ره) و سنت آگوستین در حوزۀ تمدن اسلام و غرب، به دلیل آن است که افکار و آثار هر دو منشأ تحولات عمیقی بوده است؛ از‌ این رو مقایسۀ اندیشه‌های سیاسی این دو شخصیت اهمیت زیادی دارد. این مقایسه براساس سه محورِ «ماهیتِ سیاست»، «ارتباط دین و سیاست» و «وظیفة شهروندان»، با توجه به تأثیرپذیری محورهای مذکور از نگرش دینی آن‌ دو شخصیت، صورت گرفته است؛ بنابراین هدف پژوهش حاضر، مقایسۀ نگرش دینی امام خمینی و آگوستین و تأثیر آن بر اندیشه‌های این دو شخصیت است. بر اساس این، پژوهش حاضر از نوع توصیفی‌تحلیلی با ماهیّت کیفی و رویکرد مقایسه‌ای است. جمع‌آوری داده‌ها نیز به شیوۀ کتابخانه‌ای انجام شد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند گرچه دغدغۀ اصلی امام خمینی و آگوستین توجه به دین و برکشیدن آن بر فراز سیاست یا دینی‌کردن سیاست و درنهایت هدایت انسان به سوی حقیقت آسمانی و وحی و دستیابی او به رستگاری اخروی بوده است، نگرش و برداشت متفاوت آن دو متفکر از دین، باعث ایجاد تفاوت در باورهای سیاسی آنها شده است. آگوستین به جدایی بین امر سیاسی و امر دینی قائل است و سیاست را شرّ ضروری می‌داند که نتیجة آن، سلطة انسان بر انسان است؛ در حالی که امام خمینی معتقد است بین سیاست و دین پیوندی ناگسستنی وجود دارد و سیاست را تا حد قدسی ارتقا می‌دهد که وظیفة مهم هدایت انسان‌ها به سوی کمال را به عهده دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Religious Attitude and Its Influence on the Political Thoughts of St. Augustine and Imam Khomeini

نویسندگان [English]

  • Mohammad Abedi Ardakani 1
  • Ali Mazidi 2
1 Associate Professor, Department of Law and Political Science, Yazd University, Yazd, Iran
2 Graduate Student of political science, Yazd University, Yazd, Iran
چکیده [English]

In the area of Islamic civilization and the West, Imam Khomeini and St. Augustine are important because the thoughts and effects of both have been the source of profound developments, hence the comparison of the political ideas of these two characters is of great importance. This comparison is based on the three pillars of the "nature of politics", "the relationship between religion and politics" and "the duty of citizens", given the impact of these axes on the religious attitude of the two characters. The main purpose of this study is to compare the religious attitude of Imam Khomeini and Augustine and its effect on the thoughts of these two characters. The main question is: what influence did the religious attitude of Augustine and Imam Khomeini have on their political ideas? Based on this, the present study is a descriptive-analytic type with qualitative and comparative approach taken by the library method. Findings of the research show that different attitudes and impressions of Augustine and Imam Khomeini from religion have caused a difference in their political beliefs.
 In relation to the first axis, the "nature of politics", Augustine's view of politics is a negative and pessimistic view, in which he considers politics the domination of man over man. He believed that God initially created human beings, but with the disobedience of Adam and Eve, many difficulties and problems, including politics, arose for mankind. In other words, he believed that politics was a punishment and divine punishment for mankind, which was created by the guilt of Adam and Eve. But according to Imam Khomeini, the nature of politics is considered as a desirable and guiding phenomenon. From Imam Khomeini's point of view, there is a policy of spiritual color, because politics is a way of life and has dimensions of the worldly and non-existent. Indeed, based on the spiritual attitude, Imam Khomeini considers politics to guide the society and preserve its material. Therefore, in his view, politics is not only an evil and unpleasant thing, but a sacred and spiritual matter, which is responsible for leading society to perfection.
 In the second axis, "The Relationship between Religion and Politics," Augustine believed that the state and church were two separate issues. He believed in the supremacy of the church over the power of the state. In his view, the domains of the Church include the entire world and is an eternal institution, but the state is a temporary variable that will be destroyed by the divine manifestation. However, according to Imam Khomeini, there is no separation between religion and politics, and they are both complementary; politics does not need to be in line with the religious guidelines, so that it does not deviate from the right path and follow the right path. Running requires government power. Imam believed in unity and did not accept the duality of political and religious thought. According to him, religion is the same politics.
 At last, this article examines the views of Augustine and Imam Khomeini on "citizen duties". In the political thought of Augustine, Christian is passive in terms of political activity.  The only duty of citizens against the rulers is obedience and prayer in the king's right; it does not matter whether these rulers are just or ruthless. For Augustine, citizens do not have the right to protest or fight and uprising against the rulers, because the ruler has received his authority from God. However, Imam Khomeini portrayed citizens as one of the pillars of governance and considered participation in political activity as one of their great religious authorities and made indifference in the affairs of the state a major sin. He considers the revolution and the uprising of the people against the tyrannical rulers from the very important duties of the citizens, which, if they are disregarded, will learn the corruption of the whole earth and human societies will be degenerated.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Augustine
  • Imam Khomeini
  • religion
  • politics
  • thought
منابع
1- افضلی، محمدعلی، (1381)، تبیین اندیشه‌های سیاسی‌اجتماعی امام خمینی(ره)، تهران، نشر معارف.
2- ایزدهی، سجاد، (1390)، فقه سیاسی امام خمینی(ره)، تهران، عروج.
3- باربیه، موریس، (1384)، دین و سیاست در اندیشة مدرن، ترجمة امیر رضایی، تهران، قصیده‌سرا.
4- بلوم، ویلیام تی، (1373)، نظریه‌های نظام سیاسی، 2ج، ترجمۀ احمد تدین، تهران، آران.
5- بیات، مسعود؛ بیات، داوود، (1394)، «بررسی رابطه معرفت شناسی و اندیشه سیاسی امام خمینی با تأکید بر اصل ولایت فقیه»، فصلنامۀ پژوهش سیاست نظری، شماره 17، صص 135-101.
6- پولادی، کمال، (1391)، تاریخ اندیشة سیاسی در غرب، (از سقراط تا ماکیاولی)، تهران، نشر مرکز.
7- توانا، محمدعلی، (1388)، «نسبت خود و قدرت سیاسی در اندیشۀ سنت آگوستین»، دو فصلنامۀ پژوهش سیاست نظری، دوره جدید، شماره 5، صص 45-21.
8- توحیدی، علی‌اصغر، (1381)، قرائت امام خمینی(ره) از سیاست، تهران، پژوهشگاه امام خمینی و انقلاب اسلامی.
9- جمشیدی، محمدحسین، (1384)، اندیشۀ سیاسی امام خمینی(ره)، تهران، پژوهشکدۀ امام خمینی و انقلاب اسلامی.
10- جهان‌بزرگی، احمد، (1387)، اندیشة سیاسی امام خمینی(ره)، تهران، انتشارات کانون اندیشة جوان.
11- داستانی بیرکی، علی، (1380)، آزادی در اندیشة امام خمینی، تهران، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)،
ردهد، برایان، (1377)، اندیشۀ سیاسی از افلاطون تا ناتو، ترجمۀ مرتضی کافی و اکبر افسری، چاپ سوم، تهران، نشر آگه.
12- سمواتی، زهرا، (1380)، مجموعه مقالات دهمین سمینار بررسی سیرة نظری و عملی حضرت امام خمینی(س)، تهران، عروج.
13- سیبلی، مالفورد کوئیکرت، (1394)، ایده‌ها و ایدئولوژی‌های سیاسی، تاریخ اندیشة سیاسی، ترجمة عبدالرحمن عالم، تهران، نشر نی.
14- شریعت، فرشاد، (1384)، مبانی اندیشۀ سیاسی در غرب از سقراط تا مارکس، تهران، نشر نی.
15- شفیعی مازندرانی، سیدمحمد، (1379)، درس‌هایی از وصیت‌نامة امام خمینی(ره)، قم، معارف.
16- صادقی، سعید، (1386)، سیر اندیشۀ سیاسی در غرب، تهران، دانشگاه پیام نور.
17- طاهری، ابوالقاسم، (1391)، تاریخ اندیشه‌های سیاسی در غرب، چاپ دوازدهم، تهران، قومس.
18- عابدی اردکانی، محمد، (1381)، سنت و نوسازی سیاسی، یزد، بنیاد ریحانه‌الرسول.
19- عارف‌حسینی، سیدمحمد، (1387)، نیک شهر قدسی، نقادی چهار الگو از جامعۀ آرمانی اندیشمندان غرب و مقایسه آنها با جامعۀ آرمانی حضرت مهدی(عج)، قم، دفتر عقل.
20- عالم، عبدالرحمن، (1394)، تاریخ فلسفۀ سیاسی غرب از آغاز تا پایان سده‌های میانه، چاپ نوزدهم، تهران، وزارت امور خارجه.
21- عنایت، حمید، (1391)، بنیاد فلسفۀ سیاسی در غرب، (از هراکلیت تا هابز)، تهران، دانشگاه تهران.
22- فاستر، مایکل ب، (1358)، خداوندان اندیشۀ سیاسی، ج1، بخش اول، ترجمۀ جواد شیخ‌الاسلامی، تهران، امیرکبیر.
23- فوزی، یحیی، (1384)، اندیشۀ سیاسی امام خمینی(ره)، قم، نشر معارف.
24- فولادوند، عزت‌الله، (1376)، خرد در سیاست، تهران، طرح نو.
25- فیرحی، داود، (1378)، قدرت، دانش و مشروعیت در اسلام، تهران، نشر نی.
26- قاضی‌زاده، کاظم، (1378)، ولایت فقیه و حکومت اسلامی در منظر امام خمینی، تهران، نشر کنگره.
27- کلوسکو، جورج، (1393)، تاریخ فلسفة سیاسی، ج2، ترجمة خشایار دیهیمی، تهران، نشر نی.
28- کوشکی، محمدصادق، (1379)، تأملاتی در اندیشۀ سیاسی امام خمینی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
29- گروه تحقیقات سیاسی اسلام، (1379)، مؤلفه‌های اندیشة سیاسی امام خمینی(ره)، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
30- گلشنی، مهدی، (1385)، علم و دین و معنویت در آستانۀ قرن بیست و یکم، چاپ دوم، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
31- لیدمان، سون اریک، (1379)، تاریخ عقاید سیاسی از افلاطون تا هابرماس، ترجمۀ سعید مقدم، تهران، نشر دانش ایران.
32- مالرو، آندره، (1367)، ضدخاطرات، ترجمۀ ابوالحسن نجفی و رضا سیدحسینی، تهران، خوارزمی.
33- مجلة حوزه، (1378)، حکومت اسلامی در کوثر زلال اندیشة امام خمینی، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
34- مقیمی، شروین، (1390)، «سرشت امر سیاسی در شهر خدای آگوستین»، دو فصلنامۀ علمیپژوهشیِ پژوهش سیاست نظری، شماره 9، صص 79-59.
35- ملکوتیان، مصطفی و میثم طاهری بن‌چناری، (1390)، «جامعیت و برتری اندیشۀ امام خمینی(ره) دربارۀ ارکان دولت بر اندیشۀ دولت مدرن»، فصلنامۀ سیاست، سال 41، صص 282-271.
36- موسوی خمینی، روح‌الله، (1361)، صحیفۀ نور، ج1، ج13، ج15 و ج21، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
37- موسوی خمینی، روح‌الله، (1369)، صحیفۀ نور، ج10، تهران، سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.
38- موسوی خمینی، روح‌الله، (1373الف)، کلمات قصار، پندها و حکمت‌ها، چاپ سوم، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
39- موسوی خمینی، روح‌الله، (1373ب)، ولایت فقیه، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
40- موسوی خمینی، روح‌الله، (1374)، آیین انقلاب اسلامی، گزیده‌ا‌‌ی از اندیشه و آراء، چاپ دوم، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
41- موسوی خمینی، روح‌الله، (1381الف)، شرح حدیث جنود عقل و جهل، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
42- موسوی خمینی، روح‌الله، (1381ب)، حکومت اسلامی و ولایت فقیه، تبیان، دفتر چهل و پنچم، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
43- موسوی خمینی، روح‌الله، (1385)، صحیفۀ امام، ج1 و 2 و 4، چاپ چهارم، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
44- هابرماس، یورگن، (1397)، «دین و سیاست»، (سخنرانی هابرماس در بخشی از کتاب سیاست و دین)، ترجمۀ محمد رحیمی، نقل شده در چشم‌انداز ایران، شماره 112، صص 52-47.
45- هداک، بروس، (1391)، تاریخ اندیشۀ سیاسی، ترجمۀ حسین وقار، تهران، اطلاعات.
46- ولوی‌نسب، احمد، (1392)، «امام خمینی، انقلاب اسلامی، (ولایت فقیه) و اندیشۀ سیاسی». فصلنامۀ پارسه، شماره 21، صص 173- 143.
 47- Augustine, Sent، (1950)، The City of God. trans, Marcus Dods, New York، Random House, Modern Library.